index Zee-ezel
index etymologie
Wat betekent -wammes in luiwammes?
Luywagen, Luywambes, a Lazy fellow
In het eeuwenoude woordenboek van M. Sewel is luiwammes nog Luywambes, met -mb-. Luiwammes is eigenlijk een samenstelling van het bijvoeglijk naamwoord lui en het zelfstandig naamwoord wambuis. Een wambuis was een stevig, dik kledingstuk voor het bovenlichaam. Meestal was het gewatteerd en doorstikt. Buis als kledingstuk kennen we nog van dwangbuis en koksbuis.
Vroeger bestonden ook de woorden luibroek en luibuis, die net als luiwammes ‘luiaard’ betekenden. De woorddelen -broek, -buis en -wambuis zijn hier op te vatten als aanduiding voor een persoon. Iets dergelijks kennen we nog steeds, bijvoorbeeld van -broek in lolbroek, van -jas in grapjas en van -jurk in grapjurk.
Uit het woorddeel -wambuis ontstond door progressieve assimilatie¹ -wammes. Wammes ‘wambuis’ kennen we niet meer. Misschien dat sommigen -wammes in luiwammes daarom nu wel lezen (herinterpreteren) als de persoonsnaam Wammes, bekend van Wammes Waggel, en luiwammes opvatten als een soortgelijke constructie als slapjanus.
1 De m in -mb- veranderde de daaropvolgende b ook in een m: -mb- > -mm-.
Literatuur
Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT). Zie luiwammes, lui,II wambuis en wammes.
Wat is een klaploper?
Naar alle vragen aan Zee-ezel.
Geplaatst op 12 november 2013, gewijzigd op 1 april 2015.
© Surfspin 2013-2015