index Zee-ezel
index etymologie

Wat betekent looiig?

Looiig is een woord dat maar mondjesmaat voorkomt. De Dikke Van Dale geeft als betekenis ‘zeer zwaar’ en labelt het als spreektaal. Ook kun je het als ‘Nederlands-Nederlands’ labelen.

Looiig is een vorm van lodig; het is gevormd doordat de intervocalische d-klank veranderde in een j-klank, zoals rooie gevormd is uit rode. Lodig is afgeleid van lood, het metaal dat bekendstaat om zijn gewicht: iets is loodzwaar. De basisbetekenis van looiig is dan ook ‘erg zwaar (van gewicht)’. Die betekenis heeft het in de oudste attestaties:

De Catalina is zwaar beladen. „Nogal looiig” heb ik commandant De Liefde horen zeggen.
(14-08-1948, Leeuwarder Courant)

Toen dit streven met welslagen was beloond, verwijderde men uit de kloploods … wat nuttige apparatuur, die er „nogal looiig” uitzag.
(01-12-1962, Leidse Courant) 





Net als zwaar heeft looiig ook afgeleide betekenissen. In het volgende citaat betekent het ‘moeilijk’ (vgl. zware kost).



3



Onze recensent moet een goed student zijn geweest en toen al vlijtig: het boek was looiig, maar hij beet op zijn lippen, balde zijn vuistjes en haalde de laatste bladzijde van het tweede deel.


(Kees Fens in Merlyn, jg. 1, 1962/1963)







Als iets ‘moeilijk’ betekent, dan lijkt de betekenis ‘ernstig, humorloos’ nooit ver weg (vgl. zwaar op de hand).







Het repertoire is door regisseur John Yost zodanig in blokken gerangschikt dat de show iets hermetisch en looiigs krijgt. Musical to the Max neemt zichzelf te serieus.


(Henk van Gelder in NRC 20-09-2007)





(Dit citaat komt uit een recensie. Hoe zal de lezer ‘iets hermetisch en looiigs’ hebben begrepen?)











Daarnaast is looiig een begrip uit de vinologie, de wondere wereld van de wijn, waar het benoemen van smaaknuances en smaaksensaties tot kunst verheven is. Begrijp ik het goed, dan is looiig wat de Fransen tannique noemen, met de smaak van tannine. Tannine is looizuur en looiig zou je dan kunnen omschrijven als ‘looizurig’. Het vinologische looiig heeft dus een andere herkomst dan looiig ‘lodig’.











Naar alle vragen aan Zee-ezel.







Geplaatst op 14 juni 2013, het laatst gewijzigd op 20 juni 2013.







© Surfspin 2013