index Zee-ezel
index etymologie
Waarom heet de bergeend ‘bergeend’?
bergeend
foto: Wikipedia
De bergeend heet ‘bergeend’ omdat hij meestal broedt in een berg. Niet in een berg in de gebruikelijke betekenis van het woord, maar in de betekenis ‘heuveltje’. Dan moet je in het geval van de bergeend denken aan een konijnenberg, een duin. Onze bergeenden maken hun nest namelijk meestal in konijnenholen in de duinen:
En maecken dan haere nesten … veel inde Conijnsbergen … ende leggen haere eijeren daer in …¹
De duinmeiers (dat waren opzichters van het duingebied) schoten vaak bergeenden, omdat ze schadelijk zouden zijn voor de konijnenstand: door het agressieve gedrag van de bergeend zou het konijn zijn ‘berg’ niet meer in of uit durven:
De duijnmaeijers schietense veel om dat se haer schaede aen doen, mits se gestadigh sitten en blasen gus, gus, des ’t Conijn inden bergh niet en derft comen, oft soo ’t er in is, in blijft.¹
Je kunt het woord bergeend vergelijken met een woord als oeverzwaluw. De oeverzwaluw nestelt vaak in steile oeverwanden.
1 Uit Jacht-bedryff, een verhandeling over de jacht in het duingebied van het gewest Holland uit ± 1636.
De vroegste vermelding van het woord bergeend (Berch-Eenden ‘bergeenden’) komt uit het Placaet opt stuck vande Wildernisse van 27 maart 1502.
Referenties
K.J. Eigenhuis, Verklarend en etymologisch woordenboek van de Nederlandse vogelnamen, 2004.
Etymologiebank: naar het lemma bergeend op Etymologiebank.nl.
Op de website van Vogelbescherming Nederland kun je de bergeend horen en zien.
Zee-ezel 92: waarom heet de taling ‘taling’?
Zee-ezel 215: waarom heet de slobeend ‘slobeend’?
Zee-ezel 1183: waarom heet de smient ‘smient’?
Naar alle vragen aan Zee-ezel.
Geplaatst op 2 juli 2010, gewijzigd op 8 juni 2012.
© Zee-ezel 2010-2012