index Zee-ezel
index etymologie

Waar komt het woord dodo vandaan?

Aan het eind van de 16e eeuw en in de 17e eeuw zagen Nederlandse zeelieden op het eiland Mauritius grote, vreemde vogels rondwaggelen. Dat waren dodo’s. In de scheepsjournaals noemden ze de dodo walgvogel, dodaars, dronte en ook wel pinguïn. Maar niet ‘dodo’. Dat woord verscheen pas in de 19e eeuw in de Nederlandse taal, toen de dodo allang was uitgestorven. We hebben het woord, via het Engels, overgenomen uit het Portugees. Het woord dodo en de dodo zelf zijn heel bekend geworden dankzij het wereldberoemde boek Alice in Wonderland.

illustratie uit Alice in Wonderland

—  Hoe kwamen de Portugezen aan het woord doudo?

Daarover bestaan verschillende ideeën:

1) Ze hebben het afgeleid van het Portugese bijvoeglijk naamwoord doudo, dat ‘gek’ betekent. In dat geval is de verklaring dat ze die grote, waggelende dodo maar een rare vogel vonden.

2) Ze hebben het woord doudo ontleend aan het Nederlandse woord dodaars. De Nederlanders noemden de dodo ‘dodaars’ omdat hij een dot (pluk) veren op zijn aars (kont) had.
In 1498 had de Portugese ontdekkingsreiziger Vasco da Gama ‘de zeeweg naar India’ ontdekt. Via Kaap de Goede Hoop (de zuidpunt van Afrika) was hij van Europa naar India gevaren, in Zuidoost-Azië. In de 16e eeuw stichtten de Portugezen handelskolonies in Zuidoost-Azië. In de 17e eeuw werd een deel van de Portugese kolonies veroverd door de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC), dus door de Nederlanders. Daar waar nu Indonesië ligt, stichtten zij de kolonie Nederlands-Indië. De hoofdstad was Batavia, het huidige Jakarta. In Batavia werd zowel Nederlands als Portugees gesproken. Daarom is het best voorstelbaar dat een Nederlands woord als dodaars in het Portugees terecht is gekomen.

Referenties
Etymologisch woordenboek van het Nederlands (EWN), deel A-E.
The Oxford dictionary of English etymology.

Etymologiebank: naar het lemma dodo op Etymologiebank.nl.
Surfspin: info over de dodo.
Zee-ezel 1012: waar komt het woord pinguïn vandaan?
Naar alle vragen aan Zee-ezel.

Geplaatst op 31 mei 2010.

© Zee-ezel 2010