Willibrord
aartsbisschop van de Friezen
Als je op de Willibrordschool zit, dan weet je vast wel wie Willibrord was. Maar eigenlijk zouden veel meer mensen dat moeten weten. Willibrord is namelijk opgenomen in de canon van de Nederlandse geschiedenis.
Monnik
Willibrord werd geboren in Engeland in 657 of 658. Hij was 6 of 7 toen zijn vader hem in een klooster deed. Het leven van een monnik stond in het teken van ora et labora: bid en werk. Toen Willibrord ongeveer 20 was, verhuisde hij naar een klooster in Ierland. Ierse monniken stonden bekend om hun geleerdheid en hun missiewerk. Ook Willibrord wilde missionaris worden. Hij wilde de Friezen gaan bekeren.
Friezen en Franken
De Friezen woonden in het westen en noorden van wat nu Nederland is. In het zuidwesten liep hun rijk helemaal tot aan het Zwin (m.a.w. tot aan de huidige Belgische kust!). De Friese koning heette Radboud.
Het zuiden van ons land was van de Franken. Zij waren al lang geleden bekeerd tot het christendom. De Franken probeerden hun rijk steeds groter te maken. De Frankische hofmeier* Pepijn II had al een deel van het Friese rijk veroverd, waaronder de Friese koningszetel Utrecht en de handelsplaats Dorestad. Zo was de situatie toen Willibrord in 690 arriveerde, samen met een groep medebroeders.
Willibrord krijgt hulp
Willibrord ging eerst naar Pepijn, om diens toestemming en hulp te vragen. Vervolgens reisde hij naar de paus in Rome. De paus gaf hem relieken* mee en wijdde hem tot bisschop, zodat Willibrord in Friesland kerken en priesters kon wijden. (Vijf jaar later zou de paus hem tot aartsbisschop van het Friese volk wijden, zodat Willibrord voortaan zelf bisschoppen kon aanstellen.)
| Bij de Witte Kerk in het Noord-Hollandse dorp Heiloo is een Willibrordusput. De mensen dachten dat het bronwater uit zo’n put geneeskrachtig was. Waarschijnlijk is Heiloo een Germaans heiligdom geweest. Heiloo betekent namelijk ‘heilig bos’. De Germanen beschouwden sommige bossen, bomen en bronnen als heilig. Missionarissen als Willibrord en Bonifatius ‘ontheiligden’ zulke plaatsen. Zo wilden ze laten zien dat de God van de christenen sterker was dan de Germaanse goden. |
Willibrord in Utrecht
Willibrord had als opdracht om de Friezen te bekeren die woonden in het door de Franken overwonnen gebied. Pepijn wees Utrecht aan als bisschopszetel. Daar bouwden Willibrord en zijn medebroeders een kerk en een klooster.
Eerst probeerde Willibrord om koning Radboud te bekeren, maar dat lukte niet. Meer succes had hij bij de Friezen in het Hollandse kustgebied. Er wordt gezegd dat hij er heidense afgodsbeelden vernielde. Dat klinkt nogal gevaarlijk, maar je moet weten dat Willibrord onder bescherming stond van de machtige Pepijn.
Toen Willibrord stierf, waren de Friezen nog lang niet allemaal gekerstend*. Zijn werk werd voortgezet door zijn landgenoot Bonifatius. Die werd in 754 bij Dokkum door rovers vermoord. Pas Pepijns achterkleinzoon Karel de Grote slaagde erin om de Friezen definitief te onderwerpen en hen gewapenderhand te kerstenen.
In de middeleeuwen zijn in het Friese gebied veel kloosters gesticht. De kloosterlingen hielden zich bezig met landaanwinning: ora et labora.
* De hofmeier was de hoogste Frankische ambtenaar. Al in Pepijns tijd was hij machtiger dan de Frankische koning.
* Relieken of relikwieën zijn bijvoorbeeld botten of stukjes kleding van een heilige of stukjes hout die van het kruis van Jezus afkomstig zouden zijn.
* Het werkwoord kerstenen betekent ‘tot het christendom bekeren’.
TIP van meester THEO
Tv-aflevering van Het Klokhuis over Willibrord (15 minuten).
Surfspinkatern Willibrord. Tekst met 12 vragen (pdf).
Surfspin: bij het lesje over de Vikingen kun je iets meer te weten komen over de Germaanse goden.
Surfspin: naar het voorgaande onderwerp van de Canon van Nederland: de Romeinse limes.
Surfspin: naar het volgende onderwerp van de Canon van Nederland: Karel de Grote, koning van de Franken.
Surfspin: naar het keuzemenu Geschiedenis.
Naar het HOME van de Surfspin.
Geplaatst op 10 maart 2008, het laatst gewijzigd op 3 juli 2014.
© Surfspin 2008-2014