gouden broche uit Dorestad
foto: Rijksmuseum van Oudheden
Dorestad
rijke middeleeuwse handelsstad
1300 jaar geleden, ver voordat Rotterdam ontstond, lag in de buurt van Utrecht de belangrijke handelsplaats Dorestad. Nu ligt daar Wijk bij Duurstede. Twee eeuwen heeft het bestaan. Archeologen hebben een deel van Dorestad opgegraven.
Friezen en Franken
Waar de Neder-Rijn zich splitst in de Lek en de Kromme Rijn, ontstond in het begin van de 7e eeuw de handelsnederzetting Dorestad. Dorestad lag op de grens van het Frankische en het Friese gebied. Eerst was Dorestad van de Franken, maar omstreeks 650 werd het van de Friezen. De Friezen waren handelaars. Ze voeren met hun schepen naar Engeland, Noord-Duitsland en Scandinavië.
Omstreeks het jaar 700 kwam Dorestad weer in handen van de Franken. Toen begon de bloeiperiode van Dorestad. Het groeide uit tot een internationaal handelscentrum met ongeveer 2500 inwoners. Nu is dat weinig, maar in de vroege middeleeuwen was dat veel.
Melkkoetje van de koning
Dorestad was een uitgestrekte nederzetting. Bij de splitsing van de Lek en de Kromme Rijn stond een castellum uit de Romeinse tijd. Dit Romeinse fort was nu van de Frankische vorst. Hij liet er tol heffen: als je langsvoer met je schip, moest je betalen.
(Landgoed Schothorst, Amersfoort)
foto: Frode Nagel
Koopmanshuizen aan de Kromme Rijn
Langs de Kromme Rijn liep een weg, waaraan de houten huizen van de kooplieden stonden. Die werden ook gebruikt als pakhuis. De erven van de koopmanshuizen liepen helemaal door tot aan de rivier. Daar lag een zandstrand, waar de schepen op de kant werden getrokken (je moet je dus geen kade met hijskranen en dobberende schepen voorstellen!).
Stapelplaats en overslagplaats
Dorestad was een stapelplaats, waar goederen uit alle windstreken werden opgeslagen. Uit het Rijnland (in Duitsland) kwamen aardewerk, glaswerk, maalstenen, wijn en wapens. Uit Scandinavië kwamen pelzen, barnsteen en walrusivoor.*
Dorestad was ook een overslagplaats, waar de vrachten van de rivierschepen uit het Rijnland werden overgeslagen (overgeladen) op zeeschepen die naar Engeland voeren, of Noord-Frankrijk, Noord-Duitsland of Scandinavië. De schepen namen ook handelswaar uit onze omgeving mee, zoals het beroemde Friese laken*.
Grote boerderijen
De Noormannen voor Dorestad
Vikingen!!!
De loop van de Kromme Rijn verlegde zich geleidelijk naar het oosten. In de 9e eeuw raakte Dorestad in verval. De rol van Dorestad werd overgenomen door Deventer en Tiel. Dorestad is van de aardbodem verdwenen. Het Romeinse castellum is al in de middeleeuwen verzwolgen door de rivier.
* Barnsteen is fossiele hars. Hars is het dikke, kleverige sap dat uit (naald)bomen komt. Barnsteen heeft een roodgele kleur. Er werden (en worden) sieraden van gemaakt.
YouTube: aflevering van het Verleden van Utrecht over Dorestad (12 minuten).
Naar de website van Museum Dorestad.
Achter de handelswijk lagen de boerderijen van Dorestad. Het waren grote boerderijen, met rieten daken en wanden van planken of met leem afgesmeerd vlechtwerk. Er werkten ook leerlooiers, ijzersmeden, bronsgieters, timmerlieden en andere ambachtslieden.
schoolplaat van J.H Isings uit 1927
Toen het Frankische Rijk na de dood van Karel de Grote verzwakte, roken de Vikingen hun kans. In 834 werd Dorestad voor het eerst geplunderd en in de jaren erna zouden ze steeds terugkomen. Keizer Lodewijk de Vrome (de zoon en opvolger van Karel de Grote) besloot toen maar om Dorestad en het Hollands-Zeeuwse kustgebied in leen te geven aan twee Deense Vikinghoofdmannen, in de hoop dat zij het gebied tegen andere Vikingen zouden beschermen.* Maar ook daarna is Dorestad nog verschillende keren geplunderd.
* Walrusivoor komt van de slagtanden van de walrus. Er werden o.a. beeldjes en mooie strijkplankjes van gemaakt.
* Laken is geweven wollen stof.
* Pas in 885 werden de Vikingen definitief uit hun Friese Vikingrijkje verdreven. Waarschijnlijk was de Friese graaf Gerulf hierbij betrokken. Hij was de stamvader van de Hollandse graven, dus een verre voorvader (de ‘überopa’) van Floris de Vijfde.
Naar de website van het Rijksmuseum van Oudheden.
Surfspin: naar Willibrord, aartsbisschop van de Friezen.
Surfspin: naar Karel de Grote, koning van de Franken en de Langobarden.
Surfspin: naar de Vikingen, tikkeltje wild.
Surfspin: naar de Hanze, een middeleeuws handelsverbond.
Surfspin: naar het keuzemenu Geschiedenis.
Naar het HOME van de Surfspin.
Geplaatst op 26 maart 2009, het laatst gewijzigd op 12 juli 2013.
© Surfspin 2009-2013